ÏÐÈËÎÆÅÍÈÅ III. Ñòàðèííûå êíèãè, ïîäëîæíîñòü èëè àíàõðîíèçì êîòîðûõ îáíàðóæèâàåòñÿ àñòðîíîìè÷åñêèì îïðåäåëåíèåì ïîÿâëåíèÿ Àïîêàëèïñèñà
Ïîñëå òîãî, êàê ïîÿâèëîñü ïåðâîå èçäàíèå ìîåé êíèãè, äâóìÿ èëè òðåìÿ èç åå êðèòèêîâ áûëî óïîòðåáëåíî âûðàæåíèå, áóäòî ÿ íå çíàë î òîì, ÷òî íåêîòîðûå äîêóìåíòû, ãäå öèòèðóåòñÿ Àïîêàëèïñèñ, îòíîñÿòñÿ òåîëîãàìè ê ïåðâûì òðåì âåêàì õðèñòèàíñêîé ýðû, ò.å. ïðåäøåñòâóþò âû÷èñëåííîìó ìíîþ âðåìåíè. Ýòî âûðàæåíèå íå âåðíî. Åùå âî âðåìÿ çàêëþ÷åíèÿ â Øëèññåëüáóðãñêîé êðåïîñòè ÿ çíàë âñå ýòî èç òåîëîãè÷åñêèõ "ýêçåãåòèê", èìåâøèõñÿ â íàøåé áèáëèîòåêå â íåïðîïîðöèîíàëüíî áîëüøîì êîëè÷åñòâå. ß äàæå, êàê ìîæåò óáåäèòüñÿ ñàì ÷èòàòåëü, óïîìèíàë îá ýòîì â ðàçëè÷íûõ ìåñòàõ V ÷àñòè "Îòêðîâåíèÿ â ãðîçå è áóðå", à â êîíöå êíèãè äàæå ïîñòðîèë ãèïîòåçó îòíîñèòåëüíî òîãî, êàê ìîãëè ïðîèçîéòè òàêèå èñòîðè÷åñêèå íåäîðàçóìåíèÿ è ïîäëîãè. Âñå ýòî îñòàëîñü áåç èçìåíåíèé è â ýòîì 2-ì èçäàíèè.
Äåëî áûëî ñîâåðøåííî èíà÷å, ÷åì äóìàëè ìîè îïïîíåíòû. Óáåäèâøèñü â ñïðàâåäëèâîñòè ñâîåãî âû÷èñëåíèÿ è ïðî÷íîñòè åãî àñòðîíîìè÷åñêîãî ôóíäàìåíòà 1), ÿ ñðàçó ïîíÿë, ÷òî ÷åì áîëåå ìíå óäàåòñÿ îáíàðóæèòü ñâîèì èññëåäîâàíèåì ïîäëîæíûõ äîêóìåíòîâ, çàãðîìîæäàþùèõ èñòèíó â èñòîðèè ýâîëþöèè èäåé è ðåëèãèîçíûõ âåðîâàíèé ïåðâûõ âåêîâ íàøåé ýðû, òåì áîëüøå íàó÷íîé öåííîñòè áóäåò èìåòü ìîÿ êíèãà.
È ÿ ïûòàëñÿ ìíîãî ðàç ïî âûõîäå íà ñâîáîäó ïðîñëåäèòü äîêóìåíòàëüíî, êàê äàëåêî ïðîñòèðàþòñÿ â ãëóáü âåêîâ êîðíè ýòèõ ïðåäðàññóäêîâ, íî ïî÷òè âåçäå ÿ íàòûêàëñÿ íà îäíó è òó æå íåïðîíèöàåìóþ ñòåíó - XVI è XVII âåêà, äàëåå êîòîðûõ íè÷åãî íå ìîã ðàññìîòðåòü... Ïî÷òè âñå ëàòèíñêèå è ãðå÷åñêèå äîêóìåíòû, íà êîòîðûõ íîâåéøèå òåîëîãè îñíîâàëè ïðèíàäëåæíîñòü íàøåãî áèáëåéñêîãî Àïîêàëèïñèñà ïåðâûì òðåì âåêàì, îêàçûâàëèñü (êîãäà ÿ èõ ðàçûñêèâàë â ïåòåðáóðãñêîé Ïóáëè÷íîé áèáëèîòåêå èëè â äðóãèõ ñïåöèàëüíûõ êíèãîõðàíèëèùàõ) èìåþùèìèñÿ ëèøü â èçäàíèÿõ XVI è XVII âåêîâ, ò.å. â âèäå êíèã, âûøåäøèõ ÷åðåç ïîëòîðû òûñÿ÷è ëåò ïîñëå ñìåðòè èõ àâòîðîâ, è áåç óêàçàíèÿ, ãäå íàõîäÿòñÿ ìàíóñêðèïòû, ñ êîòîðûõ ïðîèçâîäèëîñü ïå÷àòàíüå, à òàêæå êåì è êîãäà îíè áûëè ïåðåâåäåíû è ïåðåïèñàíû ñ íåèçâåñòíûõ â íàñòîÿùåå âðåìÿ ïîäëèííèêîâ.
Ïîÿâëåíèå ïåðâîãî èçäàíèÿ ìîåé êíèãè çàñòàâèëî íåêîòîðûõ èññëåäîâàòåëåé çàíîâî ïåðåðûòü èñòîðè÷åñêèå àðõèâû, ãëàâíûì îáðàçîì ñ öåëüþ âîçðàæåíèÿ ìíå, íî, êàê ÿ è îæèäàë, íèêàêèõ âåñêèõ âîçðàæåíèé íå îêàçàëîñü. Çà íåïðîíèöàåìóþ ñòåíó XVI è XVII âåêîâ è èì ïî÷òè íè ðàçó íå óäàëîñü ïîêà ïðîíèêíóòü â ñìûñëåÅ äîêóìåíòàëüíîñòè... À ÿ ïåðâîíà÷àëüíî ðàññ÷èòûâàë îáíàðóæèòü ñâîèì èññëåäîâàíèåì ïîäëîæíîñòü ìíîãèõ äîêóìåíòîâ ïî êðàéíåé ìåðå VII èëè VIII âåêà!
Êîíå÷íî, âðåìÿ âûõîäà ïåðâîãî èçäàíèÿ ìîåé êíèãè áûëî ëèøü ïÿòü ìåñÿöåâ òîìó íàçàä, è ìíîãîãî íåëüçÿ áûëî ñäåëàòü â ýòîò ñðîê. Âñå èíòåðåñíîå, ÷òî ÿ ïîëó÷èë äî ñèõ ïîð, çàêëþ÷àåòñÿ ãëàâíûì îáðàçîì â ïîèñêàõ Á.Ô.Ïàâëîâà, ðàçûñêàâøåãî öåëûé ðÿä èíòåðåñíûõ öèòàò èç ñòàðèííûõ èçäàíèé. Ïðèâîæó èõ ïî÷òè öåëèêîì.
I
 ñî÷èíåíèÿõ, ïðèïèñûâàåìûõ Òåðòóëèàíó, æèâøåìó â 3 âåêå (?) ïî ëàòèíñêîìó èçäàíèþ 1664 ã. 2), â ïîëåìè÷åñêîé êíèãå ïðîòèâ Ìàðöèîíà 3) íàõîäèòñÿ ôðàçà:
"Èìååì è Èîàííà âñêîðìëåííûå öåðêâè, èáî õîòÿ Ìàðöèîí îòâåðãàë åãî Îòêðîâåíèå, îäíàêî ðÿä åïèñêîïîâ, ðàññìîòðåâøèé äåëî äî íà÷àëà, ïîñòàíîâèë àâòîðà â Èîàííå (Habemus et Ioannis alumnas ecclesias. Nam etsi Apocalipsim eius Marcion respuit, ordo tamen episcoporum ad originem recensus m loannem stabit auctorem) ".
Óæå ñàìîå áåçãðàìîòíîå âûðàæåíèå ýòîé ôðàçû "âñêîðìëåííûå öåðêâè" ïîêàçûâàåò, ÷òî îíà äîëæíà ïðèíàäëåæàòü ïåðó ñðåäíåâåêîâûõ ïåðåïèñ÷èêîâ. Äåéñòâèòåëüíî, â ïðåäèñëîâèè è ñêàçàíî, ÷òî ñî÷èíåíèå ýòî âçÿòî èç ðóêîïèñè, ïðèïèñûâàåìîé Àãîáàðäó, àðõèåïèñêîïó ëèîíñêîìó, æèâøåìó â 9 âåêå (ex codice antiquissimo Agobardi), íî ãäå ýòà ðóêîïèñü, íå óêàçàíî. Ïðèòîì æå çäåñü íåëüçÿ äàæå ñêàçàòü, î êàêîì Àïîêàëèïñèñå èäåò äåëî: î íàøèåì áèáëåéñêîì èëè êàêîì-íèáóäü äðóãîì, ïðèïèñûâàâøåìñÿ â äðåâíîñòè Èîàííó.
Çàòî â äðóãîì ñî÷èíåíèè, ïðèïèñàííîì Òåðòóëèàíó, "Liber de ressurectione" ("Êíèãà î âîñêðåñåíèè ìåðòâûõ", â èçâåñòíîé êîëëåêùè Migne'ÿ, áåç óêàçàíèÿ èñòî÷íèêîâ), íàõîäèòñÿ ïî÷òè ïîëíîå èçëîæåíèå ïðåäñêàçàíèÿ íàøåãî ñîâðåìåííîãî Àïîêàëèïñèñà. Òàêèì îáðàçîì, âñÿ ýòà êíèãà äîëæíà áûòü â íàñòîÿùåå âðåìÿ ïðèçíàíà ïîäëîæíîé, âûøåäøåé íå ðàíåå 5 âåêà.
II
 ñî÷èíåíèÿõ, ïðèïèñûâàåìûõ Êëèìåíòó Àëåêñàíäðèéñêîìó (2 èëè 3 âåê ?), â ëàòèíñêîì èçäàíèè 1688 ãîäà 4) íàõîäÿòñÿ äâå ôðàçû:
Ïåðâàÿ â êíèãå Ïåäàãîã 5):
"Âëàñòåëèíà, óïîòðåáëÿâøåãî òàêèå îäåæäû, âèäåë â âèäåíèè, - ãîâîðèò Îòêðîâåíèå: âèäåë äóøè òåõ, êòî áûëè ñâèäåòåëÿìè ïîä Æåðòâåííèêîì è äàíû êàæäîé áåëûå îäåæäû (Tali vesti utentem Dominum in visionem vidisse, dicit Apocalipsis: vidi animas eorum qui testes fuerant, - sub Altari et data est unicuique vestis Candida)".
Ýòî ìåñòî ïðåäñòàâëÿåò íåñîìíåííî öèòàòó èç íàøåãî áèáëåéñêîãî Àïîêàëèïñèñà è ïîòîìó íå ìîæåòå áûòü íàïèñàíî ðàíåå, ÷åì â 5 âåêå.
Âòîðîå ìåñòî íàõîäèòñÿ â êíèãå Stromatum 6) â òàêîì âèäå:
"Íî ïîìèìî íàäåæäû îáåùàííîé ïî÷åñòè ñêàçàíî: âîò âëàñòåëèí, è íàãðàäà åãî ïåðåä åãî ëèöîì, ÷òîá âîçäàòü êàæäîìó ïî äåëàì åãî, ÷åãî ãëàç íå âèäåë, è óõî íå ñëûøàëî, è â ñåðäöå ÷åëîâåêà íå âõîäèëî, ïðèãîòîâèë áîã òåì, êòî åãî ïî÷èòàåò (Åññå Dominus et merces eius a facie ejus ut reddat unicuique secundum opera sua, quae oculus non vidit et auris non audivit et in cor hominis non ascenderunt, quae praeparabit Deus iis qui ipsum diligunt)".
Ýòî ìåñòî ðîâíî íè÷åãî íå ãîâîðèò íè óìó, íè ñåðäöó. Ôðàçà â íà÷àëå ýòîé öèòàòû "âîçäàòü êàæäîìó ïî äåëàì åãî" äåéñòâèòåëüíî óïîòðåáëåíà è â Àïîêàëèïñèñå (22,12), íî îíà òàêàÿ îáû÷íàÿ ó õðèñòèàíñêèõ ïèñàòåëåé, ÷òî â îáåèõ êíèãàõ ìîãëà áûòü óïîòðåáëåíà ñîâåðøåííî íåçàâèñèìî. Óêàçàíèå æå (Àðîñ. 22,12) ñäåëàíî íà ïîëÿõ êíèãè óæå ñàìèì åå èçäàòåëåì Daniel'åì Gensius'îì.  ïðåäûäóùåì ãåéäåëüáåðãñêîì èçäàíèè 1592 ã. íèêàêèõ óêàçàíèé íà Àïîêàëèïñèñ íåò.
III
 ñî÷èíåíèÿõ, ïðèïèñûâàåìûõ Þñòèíó Ôèëîñîôó 7), â ïàðèæñêîì èçäaíèè 1742 ãîäà åñòü òàêîå ìåñòî:
"Ñþäà æå ïðèñîåäèíÿåòñÿ, ÷òî ó íàñ ìóæ, èìåíåì Èîàíí, îäèí èç àïîñòîëîâ Õðèñòà, â îòêðîâåíèè, ñäåëàííîì åìó, ïðåäñêàçàë, ÷òî âåðóþùèå â íàøåãî Õðèñòà áóäóò æèòü òûñÿ÷ó ëåò, à ïîñëå òîãî áóäåò âñåîáùåå, ñëîâîì ñêàçàòü, âå÷íîå âîñêðåñåíèå âñåõ âìåñòå, à ïîòîì ñóä (Hue accedit quod vir apud nos nomine loannes, unus ex Christi Apostolis in Revelatione ipsi facta, mille annos Ierosolimis traducturos praedixit eos, qui Christum nostro credide rint, ac postea generalem, et, ut verbo dicam, aeternam unanimiter simul omnium ressurectionis et indicium futurum)".
Ýòî, íàñêîëüêî ìíå èçâåñòíî, åäèíñòâåííàÿ ôðàçà, êîòîðîé ñíàáäèë Þñòèíà ñðåäíåâåêîâûé ðåäàêòîð (èëè äàæå ñîñòàâèòåëü) åãî ñî÷èíåíèÿ. Ïðèâåäåíà æå îíà èñêëþ÷èòåëüíî äëÿ äîêàçàòåëüñòâà óæå ãîñïîäñòâîâàâøåé â ñðåäíèå âåêà èäåè î òûñÿ÷åëåòíåì ãîñïîäñòâå Èèñóñà íà Çåìëå. Àïîêàëèïòè÷åñêîå ïðîèñõîæäåíèå åå íåñîìíåííî.
IV
 ñî÷èíåíèè "Ïÿòü êíèã ïðîòèâ åðåñåé", ïðèïèñûâàåìîì Èðèíåþ Ëèîíñêîìó, æèâøåìó, êàê äóìàþò, âî 2-ì âåêå, èìååòñÿ â V êíèãå ìíîãî òîëêîâàíèé íà íàø áèáëåéñêèé Àïîêàëèïñèñ. Òàì â ãëàâå 23 íåèçâåñòíûé àâòîð ãîâîðèò ìåæäó ïðî÷èì, ÷òî ÷èñëî 666 ïðåäâåùàåò êîí÷èíó ìèpa â 6000 ãîäó (!?) îò "ñîòâîðåíèÿ ìèpa" (ò.å. â 2239 ïî Ð.X.), åñëè ñ÷èòàòü ïî åâðåéñêîìó ñïîñîáó, ÷òî Åãîøóà-Õðèñòîñ ðîäèëñÿ ÷åðåç 3761 ãîä îò ýòîãî çàìå÷àòåëüíîãî äåëà. Çàòåì â ãëàâå 30 ïðèâîäèòñÿ è âû÷èñëåíèå "èìåíè çâåðÿ", êîòîðîìó, ïî ðîçûñêàì àâòîðà, óäîâëåòâîðÿþò êðîìå èìåíè λατείνος (ëàòèíñêèé) åùå äâà ñëîâà: έυάνθας (õîðîøî ïîñâÿùåííûé) è τειτανος (òåéòàí) (òåéòàí). Ýòî ïåðâîå èç ïðèâåäåííûõ äî ñèõ ïîð ñî÷èíåíèé, ãäå ññûëêè íà íàø áèáëåéñêèé Àïîêàëèïñèñ îáèëüíû è íèêàê íå ìîãóò áûòü îáúÿñíåíû âñòàâêàìè ñðåäíåâåêîâûõ êîððåêòîðîâ è äîïîëíèòåëåé. Íî è çäåñü ìåíÿ óæå îïåðåäèë Ãàðíàê, êîòîðûé äîêàçàë èñòîðèêî- ëèíãâèñòè÷åñêèìè ñîîáðàæåíèÿìè, ÷òî ýòà êíèãà ïîäëîæíà è íàïèñàíà "íå ðàíåå íà÷àëà V âåêà".
V
 ñî÷èíåíèÿõ, ïðèïèñûâàåìûõ Ñóëüïèöèþ Ñåâåðó, óìåðøåìó â 421 ãîäó è äåéñòâèòåëüíî çíàâøåìó íå òîëüêî î ñóùåñòâîâàíø Àïîêàëèïñèñà, íî è î ñïîðàõ îòíîñèòåëüíî åãî àâòîðà, íàõîäèòñÿ â êíèãå "Ñâÿùåííàÿ Èñòîðèÿ" 8) ñëåäóþùåå ìåñòî:
"Òåì âðåìåíåì Èîàííà, àïîñòîëà è åâàíãåëèñòà, ñîñëàë íà îñòðîâ Ïàòìîñ, ãäå òîò, ïî îòêðûòèè åìó ñêðûòûõ òàéí, íàïèñàë è âûïóñòèë ñâÿòóþ êíèãó Àïîêàëèïñèñ, êîòîðàÿ îäíàêî ìíîãèìè, ïî ãëóïîñòè èëè íå÷åñòèþ, íå ïðèíèìàåòñÿ (Quo tempore loannem, apostolum utque Evangelistum, in Pathmum insulam re-legavit, ubi ille arcanis sibi misteriis relevatis librum sacrae Apocalypsis, - qui quidem a plerisque aut stulte aut impie non recipitur,-conscriptum edidit)".
Ïîñëåäíèå ñòðîêè ýòîé öèòàòû óêàçûâàþò íà ñïîðû îá àâòîðå Àïîêàëèïñèñà â 20-õ ãîäàõ 5-ãî âåêà è ýòèì ïîäòâåðæäàþò ìîè ñîîáðàæåíèÿ î òîì, ÷òî Èîàíí Õðèçîñòîì áûë ëèøåí àâòîðñêèõ ïðàâ íà ýòó êíèãó åùå ïðè ñâîåé æèçíè â ñàìîì íà÷àëå 5-ãî âåêà. Äëÿ Ñóëüïèöèÿ, êàê ñòîðîííèêà ãîñóäàðñòâåííîé öåðêâè â Âèçàíòèè, âñå, êòî íå ïðèçíàë ðåøåíèÿ ñîáîðà, îñóäèâøåãî Èîàííà è ïðèïèñàâøåãî Àïîêàëèïñèñ ëåãåíäàðíîìó ó÷åíèêó Õðèñòà, äîëæíû áûëè äåéñòâèòåëüíî ïðåäñòàâëÿòüñÿ èëè ãëóïöàìè èëè íå÷åñòèâöàìè. Òàê îí è íàïèñàë â ñâîåé êíèãå.
VI
Ñðåäè òûñÿ÷è áåñåä è ìíîæåñòâà äðóãèõ ñî÷èíåíèé, ïðèïèñûâàåìûõ Îðèãåíó (185 - 254 ã.ã.), çíà÷èòåëüíàÿ ÷àñòü êîòîðûõ óæå ïðèçíàíà èñòîðèêàìè ïîäëîæíûìè, íàõîäÿòñÿ íåñêîëüêî óïîìèíàíèé îá Àïîêàëèïñèñå. Èç íèõ ÿ ïðèâîæó ëèøü äâà îáðàç÷èêà ïî ëàòèíî-ãðå÷åñêîìó èçäàíèþ Migne'ÿ: "Ïîëíûé êóðñ íàóêè î ñâÿòûõ îòöàõ" 9) 1858 ãîäà.
 ñî÷èíåíèè "Ãîìèëèè íà êíèãó Èèñóñà Íàâèíà (§ 412)" ïðèâåäåíà ñðåäíåâåêîâûì ðåäàêòîðîì èëè ñîñòàâèòåëåì òàêàÿ ôðàçà: "Íè÷åì íå ìåíåå ïðèáàâèëà ê ýòîìó è òðóáà Èîàííà, çâó÷àùàÿ â åãî ïèñüìàõ è Àïîêàëèïñèñå, à òàêæå è Ëóêà, îïèñûâàþùèé äåÿíèÿ àïîñòîëîâ".
 êîììåíòàðèÿõ íà åâàíãåëèå Ìàòâåÿ (Migne, t. 13, § 720) ïðèïèñàíà Îðèãåíó öåëàÿ ôðàçà èç ïåðâîé ãëàâû Àïîêàëèïñèñà â òàêîì âèäå:
"Ñàì Èîàíí ñêàçàë â Àïîêàëèïñèñå ñîáñòâåííûìè ñëîâàìè: "ß, Èîàíí, âàø áðàò è ó÷àñòíèê â ñêîðáè è öàðñòâå è òåðïåëèâîì îæèäàíèè Èèñóñà, áûë íà îñòðîâå, íàçûâàåìîì Ïàòìîñ, ñî ñëîâîì áîæèèì è ò. ä. (Ioannes ipse tradit in Apocalipsi his verbis: ego loannes fra-ter vester et particeps in tribulatione et regno et patientia in Jesu fui in insula, quae appellatur Patmos, propter verbum Dei etc.; et in insula quidem divinitas ipsi nun-ciata videtur Apocalypsis)".
È, íàêîíåö, â 14 òîìå áèáëèîòåêè Migne'ÿ ïîìåùåíû öåëûåÅ 32 êíèãè ïîäëîæíûõ êîììåíòàðèåâ Îðèãåíà íà àïîñòîëà Èîàííà (Commentariorum in Ioannem), ãäå î÷åíü ìíîãî ñîâåðøåííî òî÷íûõ öèòàò èç Àïîêàëèïñèñà. Óæå è ïðåæäå ñî÷èíåíèÿ ýòè êàçàëèñü ñîìíèòåëüíûìè èñòîðèêàì, òåïåðü èõ áåçóñëîâíî ïðèõîäèòñÿ ñ÷èòàòü ïîäëîæíûìè.
VII
 ñî÷èíåíèè "Àïîêàëèïòè÷åñêèå ýòþäû", ïðèïèñûâàåìîì åïèñêîïó Âèêòîðèíó (óìåðøåìó, êàê äóìàþò, â 393 ã., ò.å. çà äâà ãîäà äî äåéñòâèòåëüíîãî ïîÿâëåíèÿ Àïîêàëèïñèñà), ïî áîëîíñêîìó èçäàíèþ 1558 ãîäà 10), ñäåëàííîìó ñ ðóêîïèñè, íàéäåííîé òîãäà â Monte Casino, íàõîäèòñÿ öåëûé ðÿä òîëêîâàíèé íà Àïîêàëèïñèñ.
Çäåñü ïðè ðàçáîðå ãëàâû 12 Àïîêàëèïñèñà ñðåäíåâåêîâûé àâòîð ðàáñêè ñëåäóåò ðàçîáðàííîìó íàìè âûøå Èðèíåþ, ïîäëîæíîñòü êîòîðîãî óæå è ðàíåå ìåíÿ áûëà îáíàðóæåíà Ãàðíàêîì. Íåèçâåñòíûé ñðåäíåâåêîâûé Âèêòîðèí ïðèíèìàåò, ÷òî èìÿ òåéòàí íàèáîëåå äîñòîâåðíîå èìÿ àíòèõðèñòà èç âñåõ ïðèâîäèìûõ Èðèíååì, à çàòåì ïðèâîäèòü åùå è ñâîè äîïóùåíèÿ: îí íàõîäèò, ÷òî òîìó æå ÷èñëó óäîâëåòâîðÿåòå åùå (íåñóùåñòâóþùåå) ãðå÷åñêîå ñëîâî άντεμος (àíòåìîñ) è, êðîìå òîãî, - ëàòèíñêîå diclyx (!!), åñëè íàïèñàòü åãî çàãëàâíûìè áóêâàìè DICLVX è ïðèíÿòü ýòè áóêâû çà ëàòèíñêèå öèôðû.
D=500
I= 1
Ñ =100
L= 50
V= 5
Õ= 10
Ñóììà = 666
Çàòåì îí óòâåðæäàåò, ÷òî òî æå ñàìîå ñòðàøíîå ÷èñëî äàåò è ãîòñêîå ñëîâî yevoiqpixos, åñëè ñ íèì ïðîäåëàòü àíàëîãè÷íóþ îïåðàöèþ, âåðîÿòíî, ïî ãîòñêîé àçáóêå.
Âñÿ ýòà ñðåäíåâåêîâàÿ ñõîëàñòèêà, ïóùåííàÿ âî âåñü êàðüåð, óæå è áåç ìîèõ âû÷èñëåíèé âðåìåíè Àïîêàëèïñèñà ìîãëà áû ïîêàçàòü ïîäëîæíîñòü ñî÷èíåíèé åïèñêîïà Âèêòîðèíà è ïðèíàäëåæíîñòü èõ êàêîìó-ëèáî îäíîèìåííîìó ìîíàõó ñðåäíèõ âåêîâ.
Ýòèìè íåìíîãèìè îáðàç÷èêàìè äðåâíèõ óïîìèíàíèé îá Àïîêàëèïñèñå ÿ è îãðàíè÷óñü â íàñòîÿùåå âðåìÿ, ïðåäîñòàâëÿÿ ìîèì îïïîíåíòàì ðàçîáðàòü öåííîñòü îñòàëüíûõ. Ïîäëîæíîñòü ìíîãèõ èç íèõ óæå áûëà óêàçûâàåìà è äî ìåíÿ. Òàê, òðóäîëþáèâûé êîëëåêòîð Migne â 218 òîìå ñâîåé êîëëåêöèè äðåâíåõðèñòèàíñêèõ ïèñàòåëåé îòíîñèò ê "ñîìíèòåëüíûì" ñî÷èíåíèÿ Òåðòóëèàíà ïðîòèâ Ìàðöèîíà, à òàêæå êîììåíòàðèè íà Àïîêàëèïñèñ Àìâðîñèÿ (óìåðøåãî â 397 ãîäó) è Àâðåëèÿ Àâãóñòèíà (óìåðøåãî â 406 ãîäó), íåñìîòðÿ íà òî, ÷òî ïåðâîå ñî÷èíåíèå ÿâëÿåòñÿ îäíèì èç ñàìûõ äðåâíèõ ìàíóñêðèïòîâ. Îíî áûëî èçäàíî â Ïàðèæå â 1548 ãîäó ñ ðóêîïèñè, õðàíèâøåéñÿ â îäíîì èç àíãëèéñêèõ ìîíàñòûðåé.
ß õîòåë çäåñü ëèøü ïîêàçàòü ÷èòàòåëþ, ÷òî îò âñåõ äðåâíèõ àâòîðîâ íàñ îòäåëÿåò íåïðîíèöàåìàÿ çàâåñà ñðåäíèõ âåêîâ. Íè îäíîãî äîêóìåíòà, çàêëþ÷àþùåãî õîòü ìàëåéøèå íàìåêè íà íàø öåðêîâíûé Àïîêàëèïñèñ, íå äîøëî äî íàñ îò òîãî âðåìåíè. Âñå, ÷òî ìû èìååì, ýòî â ëó÷øèõ ñëó÷àÿõ ìàíóñêðèïòû êîíöà ñðåäíèõ âåêîâ, à â áîëüøèíñòâå - ïðÿìî ïå÷àòíûå èçäàíèÿ 16-17 âåêîâ, ñäåëàííûå ïî íåèçâåñòíî îòêóäà âçÿòûì ðóêîïèñÿì. Êàêóþ èñòîðè÷åñêóþ öåííîñòü ìîãóò èìåòü òàêèå äîêóìåíòû? Îíè ìîãóò èìåòü çíà÷åíèå ëèøü äëÿ õàðàêòåðèñòèêè ñðåäíåâåêîâûõ ïðåäñòàâëåíèé, äà è òî ëèøü â òîì ñëó÷àå, åñëè ïóòåì âû÷èñëåíèé, àíàëîãè÷íûõ ïðèâåäåííîìó â ýòîé ìîåé êíèãå, èëè ïóòåì ÷èñòî èñòîðè÷åñêèõ è ëèíãâèñòè÷åñêèõ ñîîáðàæåíèé íàì óäàñòñÿ òî÷íî îïðåäåëèòü âðåìÿ èõ âîçíèêíîâåíèÿ.
Èþíü 1907 ã.
1) Ïî íåäàâíåìó âû÷èñëåíèþ ïóëêîâñêîãî àñòðîíîìà Ì.Ì.Êàìåíñêîãî, ÿ ìîã áû íà àíàëîãè÷íîì ôóíäàìåíòå ñäåëàòü îïðåäåëåíèÿ âðåìåíè äëÿ 7962624 êíèã (ò.å. äëÿ áîëüøåãî ÷èñëà, ÷åì ñóùåñòâóåò îðèãèíàëüíûõ ñî÷èíåíèé íà âñåì çåìíîì øàðå) è ðèñêîâàë áû ïî òåîðèè âåðîÿòíîñòåé ïîëó÷èòü ñëó÷àéíîå ñîâïàäåíèå òîëüêî îäèí ðàç! ("Ðóñü", 7 àïð. 1907.)
2) Q. Septimi Florentis Tertuliani Opera. Lutecia Parisiorum. 1664. Èçä. Rigaltius'a.
3) Adversus Marcionem. Lib. IV. § V. p. 415 (D).
4) Clementis Alexandrini Opera. Coloniae. i688 (èçä. Daniel'ÿ Gensius'a, à ïåðåä íèì ãðå÷åñêîå èçäàíèå 1592 ã. â Heidelberg'å Fredericus'a Sylburgio Veter'a).
5) Paedagogus. Liber II, p. 201 (À) â èçäàíèè Daniel'ÿ Gensius'a.
6) Stromatum. Liber. IV p. 529 (Ñ-D).
7) S. P. Justini Philosophi et Martins Opera. Parisiis, 1742, p. 179 (Ñ).
8) Sulpici Severi presbyteri Opera omnia. Lugdunum Bataviorum (Ëåéäåí). Èçä. Georgius'a Hornius^a 1647 ã. Sacra Historia, lib. II, P. 379.
9) Migne: Patrologiae Cursus Completus. 1858 ã. Patrologiac Graecae tomus 12: Origenis Opera Omnia.
10) Sancti Victorini, episcopi Petavoniensis et martyris scholia in Apocalipsin beati loannis. Edidit Basilius Mellanius. Bononiae (Áîëîíüÿ) 1558 ã. Ïåðåïå÷àòàíî ó Migne: Patrologiae Cursus Comple-tus t. V, p. Ç17-344.
|
Í.À.Ìîðîçîâ